Lezing – sportheup of resurfacing prothese – dr. Boog
Lezing gehouden door Dr. Boog † , orthopeed.
- De ontwikkeling van deze prothese is voortgekomen uit de balletwereld en kent een korte revalidatieperiode. De delen van de prothese bestaan uit metaal en zijn zeer sterk, de kop van de heup blijft intact, er treedt vrijwel geen luxatie (= ontwrichting) op. Tegenover de voordelen staan uiteraard ook nadelen: een relatief korte follow-up (na 10 jaar), het succes moet in de praktijk nog blijken. Omdat het een metaal-op-metaal prothese is, komen “slijtage”deeltjes in het bloed en daarmee in de nieren en de urine. Een vereiste is dan ook een goede nierfunctie.
- De gevolgen daarvan voor de gezondheid zijn nog niet bekend. In de eerste periode komen de meeste metaaldeeltjes vrij, het metaal bestaat uit een legering van chroom (zit o.a. in groenten) en kobalt (vitamine B 12).
Lezing – artrose en orthopedie
- In de praktijk komen veel patiënten met poly-artrose, een orthopeed kan ze niet van de kwaal afhelpen, maar wel zorg en uitleg geven.
De oorzaak van (poly-)artrose is niet bekend, er is waarschijnlijk een genetische factor, misschien kan ook voeding er iets mee te maken hebben. Ook is er niet altijd een relatie tussen zware arbeid of overgewicht en artrose.In de toekomst zal er mogelijk een behandeling komen door iets te veranderen in de genetische aanleg.Belangrijk is om, dat als je artrose hebt, gezond te leven. Let op activiteiten (voldoende bewegen, maar niet overbelasten) en eventueel fysiotherapie.
- De klachten zijn over het algemeen pijn en stijfheid. De meest voorkomende
plaatsen van artrose zijn de wervelkolom, heupen, knieën en vingers/handen.Bij de diagnose vindt men geen afwijkingen in het bloed, maar wel afwijkingen op de röntgenfoto’s. Maar vooral het verhaal van de patiënt is van belang. De gevonden afwijking op de foto’s is geen indicatie voor de hoeveelheid pijn die de patiënt voelt.
- In het begin kan een orthopeed niet veel meer doen dan adviezen geven, gelukkig is er ook veel informatie te vinden op Internet.
De aandoening kan heel lang stationair zijn, maar er kan een punt komen waarop er geopereerd moet worden. Indicaties voor een operatie zijn: pijn en actieradius, en niet wat er op de foto zichtbaar is.
- In de jaren 50 is de eerste heupvervangende operatie uitgevoerd, en sindsdien is er veel verbeterd en kunnen nu ook knieën, schouders, enkels, polsen en vingers geopereerd worden, en door de verbeterde technieken en prothesen kunnen de geopereerde gewrichten nu ook meteen belast worden. Dr. Boog toont enkele prothesen zoals ze nu gemaakt worden.
Wat kan je verwachten bij een prothese: De pijn verdwijnt en de actieradius wordt groter, de gewrichten worden soepeler en de stijfheid verdwijnt.Bij operaties aan de wervelkolom wordt slechts een stukje (twee of drie wervels) aan elkaar vastgezet en slechts de klachten die voortkomen uit dat stukje wervelkolom worden verholpen, je kunt niet de hele wervelkolom vervangen of vastzetten. Bij een combinatie van klachten van de rug en de heup zal bij een heupoperatie het deel van de pijn dat veroorzaakt wordt door problemen met de rug gewoon blijven bestaan.Prothesen van de vingergewrichten worden bij artrose niet vaak toegepast. Vaak gaat het om een geïsoleerd gewricht en wordt dat gewricht vastgezet in een functionele stand.
- Leeftijd heeft niets met het al dan niet opereren van een gewricht te maken, je bent nooit te jong of te oud voor een bepaalde gewrichtsoperatie. Soms is het noodzakelijk om een gewricht opnieuw te opereren, je krijgt dan een revisie. Ook als een prothese los zit moet het gereviseerd worden. Daar moet je niet mee wachten tot je er last van krijgt, maar het zo snel mogelijk laten doen. Of er gereviseerd kan worden hangt wel af van de kwaliteit van het bot.
Als medicatie kan er een gewone pijnstiller voorgeschreven worden (b.v. paracetamol), en bij ontstekingen een ontstekingsremmer (daarover later meer).Kraakbeen bestaat voor 60-80% uit water, met daarnaast collageen en eiwitten die het water vasthouden en het kraakbeen verend en soepel houden.
- Hierna kijken we naar een DVD, waarin te zien is hoe een patiënt begeleid wordt vanaf de pijnklachten en de gang naar de huisarts tot en met de operatie. Orthopediepatiënten krijgen een interactieve DVD te zien voor de operatie, waar veel informatie in zit.
Vaak worden patiënten die dezelfde operatie moeten ondergaan op dezelfde dag geopereerd. Door de onderlinge steun en competitie blijkt het herstel sneller te gaan.
Antwoord:Als het alleen om pijn gaat kan je het beste een middel als paracetamol nemen. Als er ook ontstekingen zijn moet je een ontstekingsremmer hebben. In de “oude” generatie (de cox1) ontstekingsremmers heb je voltaren (dyclophenac), iboprufen, naproxen, indociet en dergelijke. Het probleem hierbij is dat ze nogal veel bijwerkingen kunnen hebben, waarbij de belangrijkste maagproblemen is. De “nieuwe” generatie ontstekingsremmers hebben die bijwerkingen minder (maar ze kunnen nog steeds voorkomen. Deze “nieuwe” generatie (de cox2) zijn o.a. vioxx, celebrex, movicox.Vraag: Dyclophenac/voltaren bestaat ook als gel/crème, maar dat is in Nederland moeilijk verkrijgbaar. Hoe komt dat?
Antwoord: Dat kan komen omdat de werking minder is, het voordeel is wel dat het niet door de maag gaat en dus het maagslijmvlies niet kan aantasten.
Opmerking uit de zaal: het is verkrijgbaar bij de apotheek, maar niet op recept.Vraag:Moet je het middel arcoxia blijven slikken, ook bij vermindering van klachten?
Antwoord: Als het middel aan je voorgeschreven is moet je het wel iedere dag nemen (dus niet eens een dagje overslaan), maar als je het een tijd geslikt hebt en j e hebt geen pijn meer, dan kan je er een tijdje mee stoppen. Als de pijn terugkomt wel weer doorgaan.Vraag: Tegenwoordig worden er vaak goedkopere geneesmiddelen gegeven i.p.v. merk geneesmiddelen, maar als die dan minder goed werken, kan je dan het oorspronkelijke middel krijgen?
Antwoord: Kijk bij een vervangend geneesmiddel altijd naar de hoeveelheid werkzame stoffen die er in zitten, maar ook naar de hulpstoffen (je kunt anders op het middel reageren als er andere omstoffen zijn gebruikt). Als werkzame stoffen en omstoffen hetzelfde zijn is het middel ook gelijk in werking. Anders kan je altijd om het oorspronkelijke middel vragen.En, wat bij de ene persoon helpt hoeft bij een ander niet te helpen.
Vraag: Is er een verband tussen slijmbeursontstekingen en artrose?
Antwoord: Slijmbeursontstekingen kunnen ook zelfstandig optreden, en bij poly-artrose hoef je geen slijmbeursontsteking te hebben. Bij gewrichtsklachten worden de twee wel vaak met elkaar in verband gebracht, maar het zijn op zichzelf staande entiteiten.
Vraag: 20 jaar geleden ben ik afgewezen voor een rugoperatie, omdat er teveel wervels in het spel zijn. Zijn er op dat gebied nieuwe ontwikkelingen?
Antwoord: Vastzetten van wervels is een mogelijkheid, als er op één plek artrose is het een goede optie. Als er een groot gebied met artrose is wordt het moeilijker, omdat een groot deel van de wervelkolom dan stijf wordt.
Vraag: Bij een spondylodese kan er vastgezet worden met een soort spiralen, waardoor de beweeglijkheid blijft. Ik dat aan te raden?
Antwoord: De bedoeling van vastzetten van de wervels is juist dat er geen beweeglijkheid meer is. De spiralen kunnen gebruikt worden om vooraf goed vast te stellen welk niveau het probleem veroorzaakt. Hieruit kan je dus, omdat je telkens een ander niveau beweeglijk houdt, afleiden welk gebied geopereerd moet worden.
Vraag: Wat is de oorzaak van stenose?
Antwoord: Stenose is een vernauwing. Dat kan optreden bij bloedvaten (denk aan etalagebenen), maar ook in de wervelkolom. Er vormt zich dan bot en de uittreedplaats van de zenuwwortels wordt te nauw. Als je bot weg haalt is het probleem opgelost, maar het bot blijft groeien en kan op termijn dezelfde problemen geven. Daarom worden de wervels vastgezet.
Vraag: Is beweging en belasting goed bij rugklachten?
Antwoord: Bij artrose moet je blijven bewegen, omdat je anders veel stijver wordt. Maar zoek de gulden middenweg.
Vraag: Ik heb nekproblemen, in een bepaalde houding zitten de zenuwen bekneld. Niets heeft geholpen aan therapie.
Antwoord: Ook dit is een stenose, dus als het kritisch wordt de overmatige botgroei weg halen. Hiervoor moet je terecht bij een neurochirurg of een orthopeed.
Vraag: Is deze operatie gevaarlijk?
Antwoord: Op een bepaald moment gaan de zenuwwortels minder goed functioneren en ook de spieren gaan minder goed werken. Als deze neurologische problemen ontstaan is opereren aan te bevelen. Het is een grote operatie, en hoe groter de operatie, hoe groter de mogelijke complicaties. Omdat het zenuwweefsel al beschadigd is voor de operatie zal het zich ook moeilijker herstellen.
Vraag: Na een geslaagde heup operatie ondragelijke rugpijn, die niet reageert op medicijnen. Ik loop nu bij de pijnpoli. Maar hoe kan dat?
Antwoord: De pijn in de slechte heup kan mede veroorzaakt zijn door een slechte rug en dat is dus door de heupoperatie niet verminderd. De pijn aan het gewricht waar je aan geopereerd bent is weg, het volgende slechte gewricht wordt nu het belangrijkste. Je blijft deze pijn houden.
Vraag: Heeft poly-artrose invloed op de tussenwervelschijven?
Antwoord: Ja, discopathie (vermindering van de hoeveelheid vocht in de tussenwervelschijven en daardoor het inzakken hiervan) krijgt iedereen op gevorderde leeftijd, maar bij poly-artrose gaat het sneller.
Vraag: Nieuw is de discusprothese. Helpt dat?
Antwoord: In het algemeen kan je stellen dat het vrij nieuw is en dat daarom nog niet bekend is wat de toekomst brengt, maar voorzichtig kan gesteld worden dat de pijn lang niet altijd over gaat.
Vraag: Zijn er andere/nieuwere ontwikkelingen voor de behandeling van artrose in het buitenland?
Antwoord: Die zijn eigenlijk het zelfde als in Nederland
Vraag: Is een zooltje in de schoen goed bij beenlengteverschil?
Antwoord: Bijna niemand is symmetrisch. Pas als er klachten zijn het beenlengteverschil corrigeren. Maar het kan zelfs zo zijn dat je meer klachten krijgt als je gaat corrigeren. Dus zolang er geen klachten zijn niets doen. Beenlengteverschil is geen aanleiding voor artrose.
Vraag: Wat is de beste houding op de fiets bij artrose van de rug?
Antwoord: Een bolle rug is beter dan een holle rug, want die geeft pijn. Dit geldt ook bij lopen. Zorg dat als je zit je rug ook steun heeft, en er geen holte is tussen je rug en de stoel.
Vraag: In het verleden bij de zwangerschappen last gehad van zwangerschapsreuma. Elke zwangerschap werd het erger. Na de 4e zwangerschap veel erger en langduriger. Bij de dochter is bekkeninstabiliteit geconstateerd. Is dit ook een hormonenkwestie?
Antwoord: Bekkeninstabiliteit hoort niet bij poly-artrose. Omdat het in de zwagerschap optreedt, doet dat vermoeden dat het met hormonen te maken heeft, maar men weet nog niet hoe dat zit. Er zal altijd symptomatisch behandeld moeten worden.